PROGRAM „KLUCZ DO UCZENIA SIĘ” W PRACY Z DZIEĆMI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI, PRZEJAWIAJĄCYMI TRUDNOŚCI ROZWOJOWE, EMOCJONALNE I WYCHOWAWCZE
Edukacja dzieci, oparta na realizacji programu Klucz do uczenia się jest ukierunkowana na kształcenie osób twórczo nastawionych do rzeczywistości, gotowych do odkrywania i przekształcania otaczającego świata, potrafiących samodzielnie myśleć, uczyć się i rozwiązywać problemy.
“Ukryte” doświadczenia edukacyjne
Największym atutem pracy z „Kluczem do uczenia się” jest pomysłowa organizacja zajęć i „ukrycie” doświadczeń edukacyjnych w formie angażujących dzieci zabaw, opowieści i gier. Wykorzystują one narzędzia kulturowe, takie jak: znaki, symbole, plany, teksty literackie czy też mapy, które dzieci przyswajają wykonując różnego rodzaju czynności w celu uzyskania zamierzonego celu. W ten sposób uczniowie mają okazję do zdobywania doświadczeń badawczych, konstrukcyjnych, matematycznych, teatralno – literackich oraz logicznych, prowadzonych w ramach poszczególnych modułów („Program badawczy”, „Ty-Ja – Świat”, „Gry Rozwijające”, „Konstrukcje”, „Matematyka sensoryczna”, „Ruch ekspresyjny”, „Logika” ).
Indywidualizacja procesu nauczania
Nieocenioną wartością „Klucza do uczenia się”, o której przekonałam się podczas kilkuletniej pracy z tym programem jest możliwość indywidualizacji procesu dydaktyczno- wychowawczego, jaką stwarza on nauczycielowi. Ma to szczególne znaczenie w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi. Pozwala na pracę w małych grupach, ciągły kontakt z dziećmi, co czyni powodzenie zajęć jeszcze bardziej efektywnym. Poprzez wyposażenie każdego dziecka we własny zestaw materiałów oraz odpowiedni dobór zadań i ich modyfikację, nauczyciel może rozpoznać i wykorzystać potencjał uczniów do pokonywania ich deficytów.
Sukces dziecka
W miarę potrzeby dostosowuje sposób komunikacji z dzieckiem, np. poprzez przeformułowanie lub powtórzenie instrukcji, udzielenie dodatkowych wyjaśnień, wydłużenie czasu pracy czy też podzielenie materiału na mniejsze partie. Umożliwia im osiąganie sukcesów na miarę ich możliwości, zachęca do podejmowania kolejnych prób, wzbudza motywację do radzenia sobie z wyzwaniami. Ogromnie istotne jest dostrzeganie i podkreślanie najmniejszych nawet osiągnięć, uświadamianie mocnych stron i wzmacnianie poczucia własnej wartości.
Edukacja włączająca
„Klucz do uczenia się” poprzez połączenie różnych form aktywności i zainteresowań dzieci z poznawaniem i rozumieniem siebie oraz otoczenia, rozwija w naturalny sposób ich czynności intelektualne. Jednakże jego realizacji w grupie przedszkolnej, zwłaszcza w pracy z dziećmi z trudnościami w sferze emocjonalnej, przyświeca jeszcze jeden istotny cel- kształtowanie umiejętności społecznych. Zajęcia umożliwiają stworzenie takich sytuacji dydaktycznych, aby nie dopuścić do wyłączenia czy wykluczenia dziecka ze specjalnymi potrzebami. Biorąc aktywny udział w zajęciach może ono odnaleźć własne miejsce w społeczności rówieśniczej. Poprzez zabawy z ruchem, gestem i mimiką dzieci mają możliwość wyrażenia siebie i własnych możliwości. Pokonują trudności w zakresie mówienia / przekazywania informacji oraz rozumienia i odbierania komunikatów. Wykonując zadania grupowe lub w parach, rozwijają umiejętność współpracy i współdziałania z innymi.
Impuls, to dobra rzecz
Mimo moich początkowych trudności i wątpliwości, spowodowanych utrwalonym schematem pracy z typowym przewodnikiem metodycznym, podsuwającym gotowe rozwiązania w postaci scenariuszy zajęć, planów i miesięcznego rozkładu materiału, doświadczyłam ogromnych zalet i korzyści płynących z pracy z „Kluczem do uczenia się”.
Poza tym, że stanowi metodę atrakcyjną dla dzieci, rozwijającą ich potencjał umysłowy, społeczny oraz umiejętność samodzielnego działania, to jednocześnie rozbudza kreatywność nauczyciela – przeciwdziała rutynie i wypaleniu zawodowemu, daje impuls do poszukiwania nowych rozwiązań dydaktycznych, w tym w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Dzieci autystyczne mają uporządkowany materiał dydaktyczny, z którego chętnie korzystają, a nauczyciel w każdej chwili może „zobaczyć” myślenie dziecka i jego postępy – nawet wówczas, gdy dziecko nie mówi (a my posługujemy się komunikacją zastępczą.) Takie dzieci mogą korzystać w pełni z zajęć kierowanych, a tym samym realizować założenia programu KDU.
Autorka: mgr Małgorzata Gałan – dyrektorka Przedszkola Miejskiego nr 34 im. Jasia i Małgosi w Katowicach, ekspertka Wyższej Szkoły Bankowej z zakresu pedagogiki i metodyki wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej.